‘Als ik iets belangrijks moet zeggen, dan ga ik ratelen en schiet mijn adem omhoog’

6 januari 2025
‘Ik heb voor mijn gevoel mijn punt allang gemaakt, en toch hoor ik mezelf herhalen. Vooral omdat ik bang ben dat het nog niet duidelijk is wat ik te zeggen heb. Hoe kom ik hier vanaf?’
Ratelen en een hoge adem is een sprekersuitdaging die we vaak tegenkomen. En de nodige frustratie als het niet lukt je te ontspannen als je moet spreken onder druk.
Als ik ontspannen ben dat gaat het allemaal prima, maar als mijn eigen managers erbij zitten, dan ga ik opeens ratelen en zie ik hun blikken langzaam glazig worden.
Wat gebeurt er nou eigenlijk als je gaat ratelen?
Maarten:
“Je geeft jezelf te weinig tijd. Door de spanning van het moment waarin je spreekt (iedereen kan op andere momenten spanning ervaren) gaat er een soort knopje om bij mensen. Je voelt: het doet er toe nu wat ik zeg. Je lichaam reageert op die spanning. Je gaat meer adrenaline aanmaken en je lichaam gaat in een van de klassieke reacties: fight, flight of freeze.”
Je kiest hier niet voor, dit gebeurt gewoon, zo is ons lichaam nog steeds geprogrammeerd. In je eentje voor een groep spreken is als kuddedier namelijk een heel dom idee. Je staat in je eentje en kan afgewezen worden door de groep. In de oertijd betekende uit de kudde stappen ‘eenzaam of voor dood achterblijven.’ Nu gelukkig niet meer, maar je lichaam maakt nog steeds heel veel adrenaline aan alsof er gevaar dreigt.


“Goed spreken onder druk begint bij jezelf de tijd te geven die jij nodig hebt.”
Mensen die minder spanning ervaren als ze voor een groep spreken hebben een manier gevonden om met die spanning om te gaan, waardoor ze weer ontspannen. Die spanning ‘overkomt’ je. Daar is niet zoveel aan te doen. Maar je hebt wel invloed op wat je doet, waardoor er meer door jou ‘komt.’ Door dingen te doen die jij kan uitvoeren als je spanning ervaart, zal je meer controle ervaren, omdat je voelt dat je iets kan doen, dat je invloed uitoefent. Als je weet wat je kan doen, zal de spanning minder eng en overweldigend voelen. Wij hebben een methodiek ontwikkeld die je hierbij stapsgewijs helpt. Het is niet dat je als je deze methodiek volgt nooit meer zenuwachtig bent als je moet spreken, maar je weet wel wat je kan doen als je spanning voelt.
Terug naar het ratelen. Veel mensen die spanning voelen bij het spreken gaan versnellen. Ze geven zichzelf daardoor minder tijd doordat ze de druk voelen van het spreekmoment. Als jij sneller gaat dan je eigenlijk kan, ga je minder goede keuzes maken. Omdat je jezelf terwijl je spreekt niet af en toe stopt. Onderbreekt, om te kijken hoe het gaat.
Goed spreken onder druk begint bij jezelf de tijd te geven die jij nodig hebt.